Kỷ niệm 110 năm Ngày sinh của Giáo sư, Viện sĩ, Anh hùng Lao động, Thiếu tướng Trần Đại Nghịa (1913 – 2023)
“Là một đại tri thức, đi học châu Âu đã nhiều năm, mang một lòng nhiệt tình về phụng sự tổ quốc, phụng sự kháng chiến, đó là Anh hùng lao động trí óc Trần Đại Nghĩa.”
________
Đồng chí Giáo sư, Viện sĩ, Anh hùng Lao động, Thiếu tướng Trần Đại Nghĩa (1913-1997) tên thật là Phạm Quang Lễ là một trí thức lớn, tiêu biểu của giới trí thức cách mạng Việt Nam. Với lòng yêu nước nồng nàn, tình yêu vô bờ với khoa học, hoài bão của tuổi trẻ, mà hơn hết chính là tấm lòng trọn đời vì nghĩa lớn, đồng chí đã có những đóng góp to lớn trong sự nghiệp đấu tranh, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.
Trong vai trò là nhà khoa học, đồng chí là người đặt nền móng xây dựng ngành khoa học kỹ thuật và công nghiệp quốc phòng cũng như nền khoa học và công nghệ Việt Nam. Ông trở thành Cục trưởng đầu tiên của Cục quân giới với nhiệm vụ “lo vũ khí cho bộ đội”.
Với những thành tích xuất sắc trong nghiên cứu, chế tạo vũ khí, đồng chí Trần Đại Nghĩa vinh dự được Chính phủ nước Việt Nam dân chủ Cộng hòa phong quân hàm thiếu tướng, là một trong 11 vị tướng, trong đợt phong tướng đầu tiên của nước ta vào năm 1948.
Năm 1949, đồng chí vinh dự được đứng vào hàng ngũ của Đảng.
Đặc biệt, tại Đại hội Chiến sĩ thi đua toàn quốc lần thứ nhất được tổ chức ở xã Hợp Thành, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên tháng 4/1952, đồng chí được Chính phủ, Chủ tịch Hồ Chí Minh tặng thưởng Huân chương kháng chiến hạng Nhất và danh hiệu Anh hùng lao động.
Năm 1956, trường Đại học Bách Khoa Hà Nội được thành lập, Giáo sư Trần Đại Nghĩa là hiệu trưởng đầu tiên, người đặt nền móng cho trường đại học khoa học, kỹ thuật và công nghệ đầu tiên của Việt Nam.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, đồng chí Trần Đại Nghĩa là người trực tiếp chỉ đạo nhiệm vụ nghiên cứu, sản xuất, nâng cấp vũ khí. Những việc làm của đồng chí Trần Đại Nghĩa đã góp phần quan trọng trong việc chi viện cho miền Nam, bảo vệ miền Bắc, tạo nên thắng lợi của Chiến dịch Điện Biên Phủ trên không năm 1972 và Đại thắng mùa Xuân 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
